Bruk av husdyrgjødsel i beite

Landbrukdsdirektoratet: Rettleiing til gjødselbrukforskrifta

Godkjenning av innmarksbeite som skal gjødslast

Før eit føretak kan spreie husdyrgjødsel på innmarksbeite, må spreiearealet vere godkjent av kommunen. Frå 2028 vil det òg gjelde all bruk av mineralgjødsel på innmarksbeite. Sjå §§ 17, 18, 36.

Det er ikkje behov for å sende søknad der bonden sjølv kan dokumentere tidlegare godkjenning.

Søk om godkjenning av innmarksbeite som spreieareal

Fosforgrense/spreiing av husdyrgjødsla på nok areal

For 2025 og 2026 skal fosfortilførsle med gjødsling ikkje overstige 3,5 kg fosfor per dekar, på fulldyrka og overflatedyrka areal. Fosforgrensa er felles grense for alle gjødselslag, inkludert mineralgjødsel. Sjå §§ 20, 21, 36. Eit godt hjelpemiddel for å vurdere om ein har nok spreieareal til eigen husdyrgjødsel og innkjøpt mineralgjødsel er fosforkalkulatoren, tilgjengeleg frå landbruksdirektoratet si rettleiingsside.

Landbruksdirektoratet: Kor mykje gjødsel (fosfor og nitrogen) kan du spreie

Det er ikkje krav om å endre på gjødslingsplan som er lagt for 2025.

Spreiefrist om hausten

Etter ny forskrift har kommunane ikkje høve til å gje utsett spreiefrist. Dette gjeld både gjennom lokal forskrift og ved enkeltvedtak. Sjå §§ 15, 36. 

Fristane som no gjeld for heile Vestland fylke er fylgjande:

Fritak frå gjødslingsplan

Nye krav til gjødslingsplan gjeld frå 2026. Det er då ikkje lenger mogleg for kommunen å gje fritak frå gjødslingsplan. 

Fritak som kommunen har gjeve tidlegare kan gjelde for 2025, men vil ikkje vere gjeldande frå 2026 når forskrift om gjødslingsplanlegging vert oppheva. 

Frå 2026 er det krav om å ha gjødslingsplan for føretak som disponerer og gjødslar meir enn 25 dekar per år, eller 5 dekar potet eller grønsaker som er særleg fosforkrevjande. Krav frå 2026 om å føre gjødseljournal gjeld alle som bruker gjødselvare, uavhengig av omfang. Sjå §§ 26, 27, 36.

Bruk av husdyrgjødsel for opparbeiding av nye innmarksbeite

Det kan verta trong for å opparbeide nye innmarksbeite, og det kan vere ynskje om å bruke husdyrgjødsel for å få gode resultat. Kommunen kan etter søknad innvilga ein tidsavgrensa dispensasjon til å spreie gjødselvarer på anna areal enn godkjent spreieareal, som ledd i opparbeiding av innmarksbeite. Det må etter opparbeiding søkjast godkjenning etter § 17, for vidare bruk av gjødselvarer. Sjå §§ 17, 32.

Trinnvis innføring av krav

Statsforvaltaren i Vestland har laga oversikt over når omtalte krav tek til å gjelde, og kva krav som gjeld i mellomtida (scroll nedover):